Author Topic: TRADICII,OBICAI KAJ TORBESITE VO LABUNISTA I STRUSKI DRIMKOL  (Read 178710 times)

0 Members and 2 Guests are viewing this topic.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
Labunishta
SVADBA,SVRSUVACKA,OBICAI I PRAZNICI
Svadbata e najgolema familijarna veselba.
Taa trae od davanjeto na zborot,pa do zavrsuvanje na prvicinjata.
Svadbata pominuva niz nekolku etapi: svrsuvacka,ispracanje pogaca,darovi,svadba i prvicinja.
Porano svrsuvackata na devojkata,odnosno na momceto bese preku strojnici.
Roditelite od momceto,stom dojdese vreme za vrsenje,ce razmisluvaa koja devojka da ja pobaraat.
Otkako ce se odlucea,ispracaa strojnik,blizok rodnina ili prijatel do roditelite na devojkata.
Strojnikot (ponekogas i dvajca) odi vo kucata da ja pobaraat devojkata.
Zastanuva pred peckata-odzakot.Za da gori ognot,cepkaat so masata,pa kako sto gori ognot taka brzo da zavrsi svrsuvackata.
Strojnicite porano odele do tri pati i, ako bila rabotata vo red,davanjeto zbor bilo na tretiot pat,taka cinelo.
Prethodno roditelite na devojkata se konsultirale so svoite rodnini dali ima nekoja precka ili dali se soglasni devojkata da ja dadat za zetot koj t reba da im bide,odnosno se imenuvala familijata.
Koga ce se soglasat roditelite na devojkata,so ili bez nejzina volja(porano),se soopstuva deka nivna e devojkata.
Potoa strojnikot se vraca vo domot na momceto,a tuka go cekaat so radost sto ce im kaze.
Strojnikot-strojnicite,ako se povece,soopstuva(at) deka daden vi e zborot i devojkata e vasa.
Togas so tri istreli od lovecka puska se oznacuva toj vesel cin.
Na strojnicite im se dava serbet i od toj den vece se znae deka svrsuvackata e gotova.
Oficijalnata svrsuvacka bese so stroj.
Roditelite na momceto so svojata bliska rodnina odat kaj roditelite na devojkata,nosejci darovi,se izbegnuvaat denovite vtornik i sabota.
Otkako pristignuvaat vo domot na devojkata,tamu se sobrani najbliskata rodnina na devojkata,sleduva megjusebno pozdravuvanje od dvete strani,se rasprasuvaat za zdravje,ubavina i radost.
Po davanjeto na zborot,se sluzi lokum,potoa najvazniot "sherbet",po koj go dobivaat imeto sherbetari i se vracaat doma vo domot na momceto.
Porano devojkata i momceto ne se znaele nitu pak se poznavale,devojkite se kriele od svekorot i svekrvata,od bliskata rodnina na momceto-zetot.
Denes ne e taka.Sosema otvoreno soglasnosta za svrsuvacka j odreduvaat momceto i devojkata.
Momceto im soopstuva na roditelite koja devojka da ja baraat.
A i devojkata na nejzinata majka ili postara sestra i soopstuva deka go saka momceto NN.
Potoa roditelite na zetot podgotvuvaat darovi za nevestata,no vo pocetokot se davaat i pari licno za nevestata.
Svadbata se podgotvuva podolgo vreme.
Porano svadbite se pravea vo zima,i toa denot na svadbata bese tradicionalno cetvrtok,no nekade od 70-te godini na XX vek poveceto svadbi se pravat vo letniot period (juli,avgust),i vo denovite svrzani so verskite praznici: Kurban Bajram i Fitr Bajram.
Podocna ce vi ja opisam svadbenata procedura!.
Selam!!!

Offline Metka

  • Forum fan
  • *****
  • Posts: 1696
  • Gender: Male
Porano svadbite se pravea vo zima,i toa denot na svadbata bese tradicionalno cetvrtok,no nekade od 70-te godini na XX vek poveceto svadbi se pravat vo letniot period (juli,avgust),i vo denovite svrzani so verskite praznici: Kurban Bajram i Fitr Bajram.


Bratko Torbesh, i nie taka pravime svatbite si.
Pove4eto svadbi gi pravime prez zimata.Pri4inatga e 4e zimno vreme nqma mnogo rabota po gorata i poleto i si4ki maje sa v seloto.
Nqkoi kazvat na shega 4e pomacite sme kato kotkite.
Smiata se 4e zimno vreme e razmnojitelnia period na kotkite.
I zatova se pravi takava analogia. No ima i drugo:
Kotkite imat sedem jivota i ne umirat lesno.
Pomacite , nashencite sme takav Soj koito sashto ima sedem jivota i nema da umre lesno ;) ;D

A pa za sherbeta  - pri pomacite se pravi kaave ili kafe.
kogato se dokara mladata nevesta- gelinata i tq sled kato prespi s maja si, kato se pravqt nakakvi neshta pri koito momi4eto stava jena, a mom4eto stava maj - na drugia den se pravi
blaga greiana rakia,sherbetlia i kaave.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
OPIS NA SVADBATA
Svadbata otpocnuva v ponedelnik (vo ponovo vreme,bidejci Labunista e golema naselba,ne se gleda koj den ce bide svadbata,
tuku se odreduva denot koga ce im odgovara na roditelite od zetot i od nevestata).
Kaj zetot se "nize prsten",i toa so najbliskite prijateli i rodnini na zetot.
Koga se nize prstenot,se pee pesnata:
"Privisila se kapina preku visoka planina,ne mi bila kapina tuk' mi bila devojka" so vesel izvik-i i i i,-u u u u...i pleskanje na racete.
Dodeka mazite vo edna prostorija go nizat prstenot,mali devojcinja,sveceno obleceni,trgnuvaat niz naselbata i peat narodni torbeski pesni od ovoj vid:
"Ugore odam,v selo se puljam
dal' ca ja vida moma (se imenuva devojkata po rodnoto ime).
Vidof,ja vidof,kak ne ja vidof,
brazda praese,voda leese,
voda leese,lice miese.
Taka peejci niz selo torbeski narodni pesni so ljubovna tematika, stignuvaat "prstenarkite" vo domot na devojkata.
Vnatre vo domot,odnosno vo dvorot ja peat pesnata:
"Ti bese mori devojko,ti bese sto se falese (se imenuva)
ja zimava ne se moza,ja na Bajram ne se moza (mazam),
nikomu noze ne mijam i so zetot(se imenuva) ne spijam.
A ka'(koga) da vidis devojko(imenuvane) pak zimava se omazi,
na svite noze ni izmi i so momceto(imenuvanje) pak zimava se omazi,
na site noze ni izmi i so momceto(se imenuva zetot) mi legna".
Sledna pesna:
"Tatko(roditelot na devojkata se imenuva) pobara pet kesi,
svekor mu dade sest kesi.
Mu dade,ne mu sè plasi,
cerkata mu ja zedofme".
Ili vo prodolzenie:
"Korni se mome,korni se lele,
od koren da se otkornis,
od tatkovite skutovi
i od majkini pazuvi,vo zetovi odai".

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
Ponedelnikot navecer,po prethoden dogovor,vo kucata na nevestata odat odredeni bojari,od rodninite i prijatelite na zetot.
Porano bilo od 9 d 11 dusi,denes od 9 do 27,a moze i povece.
Toa se najodbranite rodnini i prijateli,pri sto od edna kuca moze da ima samo po eden maski clen.
Bojarite odat na vecera kaj nevestata,nosat boja,darovi,od zetovite roditeli za nevestata i nejzinite najbliski rodnini,
taa vozvraca za rodninite od zetot,no po prethodno dobieno soznanie za kogo se darovite.
Vo ponovo vreme na darovite ima zapisano na hartija koj dar za kogo e namenet.
Vo ovie dva dena se odreduva termin koga da se registrira brakot v dzamija (nicaf) spored qur'anskite propisi,i toa vo prisustvo na pet svedoci i odzata.
Vtornikot,a osobeno vo sredata se odi na dzumbis.
So torbeski svadbarski pesni vecerta igraat samo zenite,devojkite i devojcinjata,a mazite samo cestitaat.
Vo ponovo vreme igraat site i mazi i zeni.
Vo cetvrtok,okolu 8 casot,doagjaat tapanite,muzikata i se oznacuva svadbeniot den,deka otpocnala radosta,svadbata.
Svadbarot (svekorot i svekrvata) samo docekuvaat gosti,a izmetciite-poslugata e zadolzena da se grizi za gostite,
za nivnoto smestuvanje,za nivniot prijaten prestoj i veselba.
Oroto se igra vo takt dvapati napred,ednas nazad,no i toa so narodni torbeski,makedonski,bosanski,albanski i turski pesni
sto mozat da se igraat na ramo ili so spusteni race.
Porano,za da se pomogne svadbarot,najbliskite rodnini nosea podarok oven nakiten so dve jabolka na rogovite,
a muzikata imase posebno opredelena pesna za docek na "nozbar".
Drugite pokaneti rodnini nosele po kilogram secer ili oriz.
Denes ne e taka.Stom stigne nozbarot,se igra,prodolzuva veselbata.
Taka e do 11 i 30 casot koga se dava rucek na svatovite.
Se stavaat sofri ili masi,na sofrata sednuvaat 14-15 svatovi i im se dava jadenje sto se podgotvuva istiot den od posebni gotvaci,koi gotvat vo povece kazani.
Porano svadbata bese 4 dena,a denes trae 3 dena.Odredeni svadbeni adeti denes se izmeneti.
Porano imase bajraktar(toa bese zet od sestra ili cerka na svekorot),koj odi na celo na svadbenata povorka.
Denes domacinot na svadbata vo pokanata naveduva deka "se pokanuvaat za svat i na rucek,no bez nozba"..
Pri denesnite svadbi,utrinata koga stignuva muzikata,se otpocnuva so narodnite pesni:"Domacine dobri gosti ti dojdoa!" Potoa:
"Denes svadba pravam sin zenam!" i dr.
Nekade okolu 10 casot doagjaat drugarite od zetot,koi so darovi kupeni za zetot i za domacinstvoto na zetot posebno se precekuvaat i
na sekoj drugar majkata (svekrvata) go daruva so riza, a na povece svadbi i sekoj svat e daruvan so riza.
Togas vece otpocnuva so pogolem intenzitet svadbata i oroto razveseleno od drugarite,a pesnite se izvorni ili od sovremenata balkanska muzika.
Izvornite pesni se od vidot:
"Ozeni me mamo,zenet da odam,
pusta becarstina vece ne se trpi...",a i drugi pesni.
Otkako ce se izigra eden splet na narodni pesni,koj trae okolu cas i polovina,
so posledovatelna izmena na orovodecot na oroto,drugarite,muzikata i site svatovi odat na rucek.
Otkako ce rucaat,se vrsat podgotovki za bricenje na zetot od berber.
Po bricenjeto na zetot,okolu 15 casot,zetot igra oro so rodninite,drugarite i so svatovite.
Vo taa prilika se sviri i se peat pesni od tipot:
-Ajde sto si befme golemoto drustvo;
-Ej,evo me,moi stari drugovi;
-Dosta vreme ergen odev i dr.
Potoa se trgnuva po nevestata.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
Porano nevestata se nosese na nakiten konj ili so zaprezna kola,a denes so moderno lesno patnicko vozilo.
Sviri muzika,so sto go oznacuva trgnuvanjeto na svadbenata povorka po nevestata.
Svatovi otkaj tatkoto od nevestata,gi precekuvaat svatovite so zborovite:
"Dobre dojdofte i hairlija da e i Allah da dajt muabet",na sto sleduva vozvraten blagosloven odgovor:
Amin,i vo vasi kuci da docekame svadbi".
Podgotovka za povratok,odnosno predavanje na nevestata trae okolu eden cas do cas i polovina.
Stom nevestata vleze vo voziloto,svekorot nad voziloto so desna raka rastura secercinja i sitni metalni pari.
Togas zenite,koi se naogjaat vo nevestinskoto vozilo,a i vo drugite pridruzni vozila,peat pesni od tipot:
"Ceresna se od koren kornese,
moma se od majka delese.
Prostevaj,majko prostevaj,
prostevajte mili rodnini.
Dosega sum majka slusala
otsega ca slusam svekorva.
Svekorva,zolva,jotorva
i najmaloto deverce".
Koga vece nevestata ja prezema svekorot,sednuvaat vo kolata.
Togas bajraktarot,a denes postar covek vo drustvo so tri-cetiri drugi postari svatovi trgnuvaat na celo na svadbenata povorka za vo domot na zetot.
Vo domot na zetot svekrvata i rodninite ja precekuvaat so sodvetni pesni,megju koi prva e pesnata:
"Dobre mi dojde,mori licna nevesto,
vlezi v kuci,ne stoj nadvor" i dr.
Nevestata stoi okolu 10 minuti i se poklonuva.
Kon nea i priogja svekrvata so tepsija oriz i zlaten prsten.
Nevestata izleguva od kola so desna noga,stapnuva vo tepsijata i potoa vleguva v kuci.
Dulakot go vadi svekorot,a nevestata ja drzat zolva,tetka ili druga najbliska rodnina.
Ja nosat do odzakt,kaj nosvite,ì davaat masko dete v skut.
Potoa stanuva nevestata,im baknuva raka na svekorot,vujkoto,strikoto,deverot i dr.,daruvajci gi so rizi,a tie ja daruvaat so pari.
Vo periodot koga nevestata doagja vo dvrot,zetot stoi na prozorec i preku sito i zlaten prsten gleda kako doagja nevestata.
Taka gleda se do nejzinoto vleguvanje v kuci.
Vo odzakot ja udiraat lesno so glavata,ja sednuvaat vo svekrvinite skutovi. Togas se pee pesnata:
-Koga dojde,koga sedna,mori podgorcanke(se imenuva maaloto ili mestoto od kade ide?)
Dali sakas secer,kafe?
-I da sakam,ca posakam mori,sestri mili
-sum dojdena od daleku,od daleku preku selo.(se imenuva seloto ili maaloto)
Se peat i dr. pesni prigodni za zetot i za nevestata.
Nevestata,vecerta so zatvoreni oci sti i ì peat pesni:
-Torgni oroto,mori devojko,
-ke' ti se drugackite so tebe?
-Tije ne beja gotovi,
zatè ne dojdoe so mene.
Okolu 20 casot sleduva vecera za najbliskite.
Porano na svadbata se davalo rucek i vecera,a denes samo rucek,vecera se dava samo na najbliskite na zetot,svekorot i svekrvata.
A vo 21 casot se kacuva nevestata vo zetovata odaja.
Pred da vleze zetot,odzata(imamot) zaedno so najbliskite maski rodnini ja proucuva dovata za bak.
Potoa zetot ja zatvora vratata i otpocnuva prvata bracna noc,a pred vratata prodolzuvaat zenite da peat soodvetni ljubovni pesni.
Od rodninite nekoj ostanuva da im gi zapalat kapata i samijata na svekorot,odnosno na svekrvata,a nekoi ostanuvaat da se cestat i da cekaat baklava od zetot i nevestata.
Koga svatovite odat kaj nevestata,ispracaat mustuldzii od 3 do 5 za da mu soopstat na tatkoto od nevestata i na negovite rodnini deka svatovite idat.
Tamu tie se daruvani so samivce,a na vracanje pred da stignat vo zetovata kuca,
iso taka,se ispracaat od 3 do 5 mustuldzii,koi svekrvata gi daruva so rizi.
Utredenta nevestata stanuva i im tura voda da mijat lice,nekoj so pepel se trie,no toa se segoviti igri.
Iako vo nekoj rod se pominati 5-6 kolena,megju niv nema davanje-zemanje,i se pocituva krvnoto srodstvo.
Sklucuvanjeto brak vo Labunista se vrsi,odnosno se bara nevestata da e od Labunista,Podgorci,Borovec ili Oktisi.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
PRVICE I PRAZNICI VO LABUNISTA
Vo denesno vreme prviceto se vika na tretiot den po svadbata,i toa zetot so celata negova familija.
Tamu zetot go daruvaat so kosula i drugi darovi,toj im baknuva raka na dedoto i na babata,a tamu gi gostat so najodbrani i najkvalitetni jadenja.
Po eden,dva ili tri dena se vraca prviceto.Doagjaat roditelite i najbliskata familija otkaj nevestata.
Obicno,sofrata za prvicarite e za okolu 11-15 dusi. Vo ponovo vreme se postavuaat po dve sofri.
Torbesite gi imaat slednite praznici:
Sekoja dzuma vo sedmicata.Toa e denot petok,koga maskiot pol zadolzitelno e prisuten na molitva v dzamija i gi izvrsuva site namaski aktivnosti.
Potoa sleduva Hidzretska Nova godina;
Asura;
Mevlud;
Lejletul Regaib;
Lejletul Miradz;
Lejletul Berat;
Ramazan(30-dneven post);
Denot na Bedr;
Nocta na Kadr;
Fitr Bajram i Kurban Bajram.
OBICAI PRI RAGJANJE NA DETE
Zadolzitelno se pravi vigje na trite veceri,i se proucuva soodvetna qur'anska dova na deteto,a pri samoto doagjane na bebeto vednas se proucuva Ikamet.
Na sekoe masko dete se kolat dva ovni,a na zensko eden oven kako kurban.
Na sekoe masko dete vo tekot na prvite godini od zivotot se izvrsuva sunet(obrezuvanje),a sunetot najcesto se proslavuva so veselba slicna na svadba,
ili se vrsi za vreme na svadbena svecenost vo familijata.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh

Offline Metka

  • Forum fan
  • *****
  • Posts: 1696
  • Gender: Male
Neka vsi4ki da blagodarime na nasheneca TORBESH, za negovia trud i materiali koi e publikuval tuka.
Vijda se 4e sme edin soj.
Torbesh vijdame 4e Labunishta e nahsenski pomashki grad vo Makedonia.
V minaloto sas sigurnost ot vasha i nasha krai mlogo ora sa se sreshtali i sboruvali.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
Blagodarya Metka!
As reshih da ve zapoznaya podrobno s Labunishta..hehe! Selam!

Offline Metka

  • Forum fan
  • *****
  • Posts: 1696
  • Gender: Male
Torbesh, mlogo mi haresa slikata na koiato ima edin vrah golak i mnogo gora ot buki.
tam ima i edna kukq s egrek i ovce.
iskam da te zapitam vie lqtno vreme prez avgust pravite li ot ovcheto mlqko edin delikates na koi nie mu kajuvame - KUTMACH ?
V prasnoto ov4e mleko katose nadoi ot ovcete i se slaga na ogana da zavri, sled tova kam nego se slaga sol i se barka dokato vcesne i stane mlgo ubavo za qdene s unikalen i specifi4en vkus.

Ta na nego mu kazvame - kutmach.
Ima li pri vas kutmach?

Offline bello

  • Adviser
  • ****
  • Posts: 588
  • Gender: Male
  • Göçler, göçler, göçler...
Fotolardaki kasabada yaşayanlar çok şanslı.


Offline pomak BG

  • Historian
  • *****
  • Posts: 1280
  • Да си помак звучи гордо.
Искам да попитам Торбеш дали при тяхима такива обичаи в коите един ден в годината да не шият или да не плетата жените друг ден да не се ползват ножици и т. н. т.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
You are not allowed to view links. Register or Login
Искам да попитам Торбеш дали при тяхима такива обичаи в коите един ден в годината да не шият или да не плетата жените друг ден да не се ползват ножици и т. н. т.
Vo Labunishta ima edno "sueverie" koe se pochituva,a toa e da vo chetvrtok sproti dzuma(petok) ne smee da se shie ili plete se do posle dzuma namaz.
Isto taka vo toi period ne se zamesuva nitu testo za hleb, za pogacha.

Offline Nedim Mehmedoski

  • Moderator
  • *****
  • Posts: 543
  • Gender: Male
  • Torbesh
TOPONIMI NA MESTATA SPORED OROGRAFIJATA VO LABUNISHTA
UGORNICI I UDOLNICI SE SLEDNITE:
Aliliov Most
Asanov Most
Alkoski Most
Baleski Lazoj
Bachila
Bel Kamen
Borechki Most
Bogdano
Borechka Reka
Borechki Sinor
Baci Nivi
Brdo
Branenci
Bunarcheno
Vakof
Vakofski Livagje
Vasilo Bachilo
Varnicine
Vo Logon
Vo Bagremine
V Boroj
V Reka
V Sliva
V Krusha
Vodenici
Vo Lapine
Vo Smrekine
Vo Sitkine
Vodach
Gavranof Kamen
Golemi Kamen
Golina
Golema Lokva
Golema Skala
Shiroka Raven
Golem Izvor
Gorna Mala
Gola Krasta
Golabov Kamen
Gorni Livagje
Gumno
Gradishte
Grobishta
Gorna Djamija(Mehmed Ali Pashina djamija)
Dolna Mala
Dolon
Dolishta
Dolenci
Dolna Djamija
Dolna Reka
Drenon
Dobojca
Delenjci
Drobno Orevche
Ezerca(Lokvi)
Elena Livada
Elen Rit
Evline
Zabran
Zlatarec
Zejgozec
Zagonche
Ilkoska Cheshma
Ilkoski Most
Livadishte
Lenishta
Lazishta
Jasikine
Jankino
Koson
Kokoshkina Shuma
Kutel
Kamenici
Karvanski Pot
Krasta
Kostenje
Gjeramidnica
Labuniska Reka
Mechkin Kamen
Mecoj Nivje
Maksutoj Lazoj
Mislim Kutel
Maksutoj Kostenje
Milev Grob
Mefailov Grob
Moshka Voda
Mala Skala
Mikailov Kosten
Mustofci
Marinska Kula
Nevestin Grob
Na Drim
Na Orishte
Petarches
Podgorechko
Peshkoici
Plocha
Prison
Ramni Livagje
Sv. Ilija
Skala
Sliva
Sredorci
Stari Lojza
Strizhak
Sulejmaniche
Sushica
Tahirov Grob
Tanef Las
Tafov Izvor
Tairichino
Turski Nivishta
Kerimov Grob
Umishta
Crn Kamen
Chuki
Chelov Kamen
Djade
Djamija
Djamov Rid
Djupani
Sheipo Izvorche
Sherifa Livada
Shiroka Raven.

Offline Metka

  • Forum fan
  • *****
  • Posts: 1696
  • Gender: Male
You are not allowed to view links. Register or Login
LABUNISHTA 11 MAJ 2009

Torbesh, ova ne e Labunista, ova e Breznitsa!

Labunishta = Breznitsa= edin balkanski soj!

Trebuva da gi pobratime Labunista i Breznitsa i da naprawime edin nashenski folkloren sabor.

 

Sitemap 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42