Türkçe > Güncel

Bir gazete haberi: Türkleşmiş pomaklar

<< < (11/13) > >>

bogutevolu:
6. ve 8. yüzyıllar arasında Tuna nehri ile Balkan sıradağları arasında hüküm süren 1.Bulgar devletini türk kökenli Proto-Bulgarlar ile Doğu slavları kurmuştur. Devleti 2 asır boyunca Bulgarlar yönetmiş ancak nüfusun çoğunluğunu oluşturan slavlar içinde asimile olmuştur.

2.Bulgar devletini Kumanlar kurmuş olmasına ve son Bulgar çarı İvan Şişman'ın da Kuman asıllı olmasına rağmen bilindiği gibi devlet ve halkın Kuman dil ve kültürü ile bir alakası yoktur. Kumanlar da sonuçta otodoks hristiyan bulgar milletinin bir parçası olarak asimile olmuşlardı.

Bunun gibi Balkanlara ve Orta Avrupaya gelen 7 Türk boyu da bir dönem hüküm sürdükten sonra dominant dil ve kültür toplulukları içinde asimile olmuşlardır. Bunlar içinde kısmen az sayıdaki bazı grupların asimile olmadan Osmanlı dönemine eriştikleri tarihçiler arasında tartışma konusudur.

Burada vurgulamak istediğim husus: Orta Avrupa ve Balkanlarda genetik miras olarak Türk izleri mevcutsa da dil ve kültür açısından varlığını koruyamamışlardır. Burada önemli olan husus etnik köken ile ulus bilincinin her zaman birbiriyle örtüşmediğidir.  İkinci önemli bir kural: Ulusların öyle iddia edildiği gibi tek bir kökene indirgemeye çalışmanın -saf ulus iddialarının- gerçekdışı olduğudur.

Bu anlamda Bulgar ulusu da sadece proto-bulgarların slav çoğunluk içinde erimesiyle oluşan bir topluluk olmadığı ve bu karışımın daha geniş yelpazede bir çok etnik bileşimden oluştuğu, ancak bütün bu unsurların zaman içinde öğütülerek tek bir çatı altında toplanmasından ibarettir.

Milletleşme süreçleri tüm dünyada aynen böyledir. Türkiyede de durum bundan farklı değildir.

Rodoplar bölgesine de tarih boyunca bir çok etnik topluluk gelmiştir. 6.yüzyıla kadar Trakların yurdu iken bu asırdan itibaren bölgeye slavların gelmesiyle eski kültür asimile olmuştur. Rodoplara yerleşen slavlar ise Güneydoğu slavlarından Smolyani, Mirvatsi ve Draguviti klanlarıydı. Smolyaniler Rodoplarda, Mirvatsiler Batı Trakya'da ve Draguvitiler ise Vardar Makedonyasında ağırlık kazanmıştı. Bu slav kabileleri Bizans ile Bulgar devleti arasındaki tampon bölgeyi oluşturduğundan kısmen özerk konumda idiler. Ancak yaklaşık 2 asırlık bir süreç sonuda bu slavlar da kuzeyde uluslaşmış olan bulgarlar içine eklemlenmiştir. Yani onlar da zaman içinde bulgarlaşma süreci yaşamışlardır. Bugün yapılan araştırmalar ve bir çok tarihsel kaynak Pomakların bu ilk köken oluşumunun izlerini göstermektedir.

Pomak kavramının ilk önce Kuzey Bulgaristandaki Lofça bölgesinde ortaya çıkmalarına bakarak Lofça Pomakları arasında Kuman izlerinin Rodoplardaki Pomaklardan daha belirgin olması imkan dahilindedir. Ancak Rodoplardaki Pomakların ise bu sıfatın daha sonra onlara da yaygınlaştırılması ve bir kısım Rodop pomaklarının kendilerine Ahren yada Aren demelerinin ardında başka gerçeklerin olması gerekir.

Ben Aren yada Ahren kavramının kaynağının Kilise kayıtlarında aranması gerektiğini düşünüyorum. Kilise kaynaklarının oradaki müslümanları Aren olarak tanımlaması Kilise teolojisine göre kaynağı şudur: İbrahimin ilk eşi Sare'nin çocuğunun olmamasından dolayı ona çocuk doğurması için Hacer isimli köleyi cariye olarak almasına izin veriyor. Hacer'den İsmail isimli çocuk doğuyor. Ancak daha sonra Sare de bir çocuk doğuruyor. Ona İshak adı veriliyor. Bu durumda iki eş arasında Sare'nin Haceri kıskanması nedeniyle geçimsizlik baş gösterince Hacer ve oğlu İsmail bugünkü Mekke bölgesine getirilp bırakılıyor. Buraya Yemenden gelen Araplar gelip yerleşince bu iki nesil burada karışmış oluyor.

İşte bu olay Kilise teolojisinde Hristiyanların özelde Araplara genelde müslümanlara bakış açısının özünü oluşturuyor. Yani işin sırrı asıl eşin çocukları ile cariyenin çocuklarının eşdeğer sayılmaması iddiasıdır. Yani "Haceri" kavramı Hacerin çocukları anlamıyla küçümseme ve aşağılama anlamında kullanılmıştır.

Rodoplardaki bir kısım müslümanlara Haceri denilerek küçümsenmeye çalışılmıştır. Ancak burada Haceri kavramı ile kastedilen buradakilerin Arap kökeni mi yoksa sadece Müslüman oluşları mıdır ? Bunun araştırılması gerekir.  Çünkü yine benzer bir biçimde Bulgarların Peçeneklere İsmaili dedikleri de kaynaklarda vardır. İsmaili yani İsmailin çocukları yada İsmailin yandaşları demek. Yani Kilisenin müslüman olanlara önyargısını gösteriyor.

Batı Trakyadaki bazı köylerde arap geni bulunduğuna dair iddiaları ancak bunun gerçek anlamda bilimsel bir veri olması kaydı ile önemserim. Ama bu konu ancak genetik miras kalıntısı olarak bir değer ifade eder. Aynı biçimde Pomakların içinde türk genetik mirasının bulunduğunu kabul ediyoruz. Ama genetik miras başka şimdiki etnik, kültürel aidiyet bilinci başka bir şeydir.

Deriz ki: Hiç bir ulus yada topluluk saf değildir. Belli bir bölgede yaşayan insanlar farklı etnik kökenlerine rağmen geçen asırlar içinde bütünleşirler. Sonunda ortaya başlangıçtaki dil ve kültürlerinden farklı başka bir oluşum ve karışım ortaya çıkar. Bu anlamda Pomakların şimdiki bulgarlar ile birebir  özdeş olmadığını düşünüyorum. Çünkü Rodopların tarihi ile Kuzey Bulgaristandaki asıl Bulgar devletinin tarihi her zaman beraber gitmemiştir.  Pomak oluşumunun asıl tohumu olan Smolyaniler bile 7.yüzyıldaki geldikleri halde kalmamışlardır. Yöredeki diğer unsurlarla karışmıştır.

Osmanlı kaynaklarında Bulgar olarak adlandırılan ve müslüman olanların da daha geniş bir perpektiften değerlendirilmesi gerekir. Çünkü Osmanlı kaynaklarının belirttiği gibi Bulgarların bir kısmının müslüman olarak Pomaklaşma süreci de aynen önce yaşanmış bulgarlaşma süreci gibi gerçek bir süreçtir. Pomakların çoğunluğu açısından müslümanlaşma süreci 16.yüzyılın başında başlamış ve bir asır içinde tamamlanmıştır. Ayrışma süreci Osmanlının Balkanları fethetmesiyle başlamış olmasına rağmen ilk Pomak tanımı kaydı tarihe 19.yüzyılda düşülmüştür.

Bunu da kaynağı kilise bakış açısından Pomaklara karşı ortodoks hristiyan bulgarların aşağılama amaçlı tanımlamalar geliştirdiğini yani Pomaklara karşı gizli bir propaganda savaşı yürüttüğünü gösteriyor. Bu propaganda savaşı Bulgar Komita hareketlerinin başlamasıyla kanlı bir trajediye dönüşecektir. Bu trajedinin sonucu Balkanlarda Pomaklar ayrı bir tanım altında ifade edilen bir halk olarak tescil edilmiştir.

bogutevolu:

--- Quote from: nazan on August 18, 2008, 12:19 ---Anadolu'da gezinen misyonerlerin gündemini Pomaklarla ilişkilendirmeniz bize ne yarar sağlayacak?


--- End quote ---

Rodoplardaki bir kısım Pomaklar kendilerini Aren yada Ahren olarak adlandırıyor. Pomakça demiyor Arenskiy diyor. Konu bu bağlamdadır. Misyoner konusu farklı bir boyutta değerlendirilmelidir.  Türkiyede maalesef tek tük kendi eski dininin hristiyan olduğunu öğrenmiş (!??) pomak gençler daha başka bir sürü sebepler altında misyoner propagandalarına kaymaktalar. Ben başkaları ne der bilmem ama Pomak kavramının en önemli bileşenlerinden başta gelenin islamiyet olduğu düşünüyorum. Hristiyanlığa döndüğü halde hala kendini Pomak olarak tanımlayan varsa buyursun söylesin. Çünkü annesi babası hala müslüman iken hristiyan olan ve papazlık yapan birisine göre Pomaklar ile Bulgarlar arasındaki tek ayrılık İslam dini olduğundan bırakın islam dinini ayrılık ortadan kalksın der. Evet İslamiyet gidince Pomaklık diye bir şey kalmıyor.

ramize:

--- Quote from: bogutevolu on August 18, 2008, 12:44 --- Evet İslamiyet gidince Pomaklık diye bir şey kalmıyor.


--- End quote ---

Dini açıdan Hristiyan bir ülkede pomaklık bir farklılık yaratır .
Müslüman bir ülkede pomak olmak bu kriterlere göre anlamsızlaşacak.
Her iki durumda da dediğiniz gibi; "pomaklık kalmayacak".
Bu yüzden Pomak isminin nereden geldiğine yönelik araştırmalar sırasında bu tür kurgulamalara çok dikkat etmemiz gerektiğini düşünüyorum.

daylek:
evet bu noktada bende bişey sormak istiyorum; trakya da ki pomakların pekçoğu geleneklerini nerdeyse hiç denecek kadar sürdürüyolar ancak müslümanlar e madem müslümanlık bu kadar belirleyici kültürel anlamda diğerlerinden hiç bir farkları olmasada hala pomaklar yani bundan kastım pomak gibi yaşadıkları. öylemidir bence bu noktada kültürel ögeler kalmadığında ne kadar müslüman olurlarsa olsunlar bir araptan hiç bir farkları yoktur onlarda müslüman dimi? çok uç noktalardan örnek verdim ama düz mantıkla bile gidildiğinde durum bunu gösteriyor. yani bence türkiye için geçerli bir kriter değil.   

bogutevolu:
İki tane örnek vermiştim. Birisi Bulgaristanda bize pomak denmesinin ana kaynaklarından birisi hristiyan bulgarların bize müslüman olduğumuz için (ayrıca Osmanlı tarafını tuttuğumuz için) bize pomak demişlerdir.
ikinci örnek ise Türkiyeden şu anda tek bir örnekten başka örneği var mı bilmiyorum ama Türkiyedeki bazı misyonerler herkese kanca atmak için her birinin kendine ait özelliklerini kullanma eğilimindeler. Pomak gençlerine de siz zaten şöyle idiniz diyerek propaganda yapıyorlar. O konuda dikkat çekmek istedim.

Diğer örnek de Bulgaristanda sürdürülen yeniden doğuş sürecinin özü aslına dönmek sloganı altında hristiyanlaştırmaktır. Bu propagandalar hem kırallık döneminde hem  de komünist dönemde baskı ve şiddetle yürütüldü. Şimdi ise ortaya bir papaz çıktı. Bunlar çok cazip imkanlar vaad ederek Pomaklar üzerinde çalışıyorlar. Galiba 1000 civarında Pomakı hristiyanlaştırmış durumdalar. İşte bunlar der ki: Pomakların Bulgarlar ile köken, dil ve kültürü aynıdır. Aradaki tek fark dindir. O yüzden hristiyan olun ve aradaki ayrılık kalksın derler. Bir kısım Pomaklar  muhtemelen toplumda negatif ayrımcılıktan kurtulmak, daha iyi koşullarda yaşayabilmek ve en önemlisi artık baskı görmemek için bu yöne kaymaktalar. 

İşte bu nedenle halen Pomak olduğunun bilincinde olan ama hristiyan olan kimse var mı ? Bunu hep merak etmişimdir. Şimdi birisi ben hem Pomakım hem de hristiyanım dese; benim onun bu tanımına saygı duymaktan başka bir tavrım olmaz. Ama genelde görülen odur ki: hristiyanlaştırma faaliyetlerinin asıl hedefi Pomak halkını Bulgarlaştırmaktır.

Ben ancak kendi düşünce ve yorumlarımı ortaya koymaktayım. Kimsenin yerine düşünmüyorum. Herkesin düşüncesi değerlidir. Gerçek olay ve örnekleri ortaya koymak ve gerçek yorumlara ulaşmak için herkesin katkıda bulunması ve bir konsensüs sağlanmasına çalışıyoruz.

Navigation

[0] Message Index

[#] Next page

[*] Previous page